26 yıl önce yola çıkan 500T, İstanbul’un en uzun hattında giden otobüs unvanına sahip. Yolculuk 150 dakika sürüyor. Otobüse küvetle de binen var canlı tavukla da. Adeta bir sosyoloji laboratuarına benzeyen hattın şimdi de belgesel filmi çekildi

İSTANBUL’DA her gün tam 98 kilometre yol kat eden bir belediye otobüs hattı var: 500T. Anadolu  yakasındaki Tuzla Şifa Mahallesi’nden yola bir çıkıyor, ortalama 150 dakika sonra Avrupa yakasındaki Cevizlibağ’a ulaşıyor. Bu otobüsle başından sonuna seyahat ettiğiniz takdirde adeta bir İstanbul turu yapıp 87 ayrı duraktan binip inenleri inceleyerek şehrin semtlerinin sosyolojik haritasını çıkarabiliyorsunuz. Yolculuk boyunca otobüste volta atanları da görebilirsiniz tavukla seyahat edenleri de!

Türkiye’nin sefer süresiyle şehiriçi en uzun otobüs hattı unvanına sahip 500T’nin beş dakikada bir yenisi geliyor ama yer bulmak ne mümkün! Oturanlar çok şanslı. Bulmaca çözüyor, kitap okuyor, derin bir uykuya dalıyor... Ayakta kalanların ise vay haline! Şoförün “Lütfen arkalara ilerleyelim” seslenişini sık sık duyuyorsunuz, araya sıkıştıkça sıkışıyorsunuz. ‘Ne olacak bu memleketin hali?’ başlıklı bitmez tükenmez tartışmalar, otobüste tanışıp birbirlerine hayat hikayelerini anlatan yaşlılar, ders çalışan öğrenciler, dantel ören kadınlar, futbol maçlarını yorumlayan gençler... Bu otobüste seyahat ederken kendinizi doğaçlama bir tiyatro oyununun sahnesinde hissediyorsunuz.

Sefere doğaçlama başladı

Aslında otobüs hattının ortaya çıkışı da doğaçlama olmuş. İlk kez 1985 yılında sefere başlayan bu hat, 1994’e kadar ‘korsan’mış. Cevizlibağ-Tuzla Şifa Mahallesi arası toplam 98 kilometre mesafede yüzlerce yolcu indirip bindiren 500T, 1994’ten sonra İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri Genel Müdürlüğü (İETT) bünyesinde Özel Halk Otobüsü olarak hizmet vermeye başladı. İşte o gün bu gündür İstanbul’da yaşayan hemen herkesin en az bir kere kullandığı bir otobüs hattı oldu 500T.

Güzergahı boyunca Maslak, Kavacık gibi transit yerlerin yanı sıra altı ayrı devlet hastanesinin önünden geçen 500T hattında çalışan şoförler işlerinden çok memnun. İşlerinin yoğun ve zor olduğunu söyleseler de otobüste çoğu zaman yaşanan eğlenceliolayların ve tartışmaların bunu unutturduğunu anlatıyor.

Yaşlı adam karısını unuttu 

15 yıldır 500T hattında direksiyon sallayan Abdullah Çelik, meslek hayatı boyunca birbirinden ilginç olaylara tanıklık ettiğini anlatıyor. Kendisini en çok güldüren olayın ise yaşlı bir çiftin başından geçenler olduğunu söylüyor: “Amca, hanımını unutup otobüsten indi. Kadın başladı feryat figana ‘Allah’ın belası beni terk etti görüyor musun? Biliyordum zaten bana bir gün böyle bir şey yapacağını’ diye. Biz tabii şaşkınlıktan ne yapacağımızı şaşırdık. Bir yandan teyzeyi sakinleştiriyoruz diğer yandan gülüyoruz. Bir sonraki durakta baktık teyzenin eşi! Taksiye binip otobüse yetişmiş. Teyze, amcayı görünce ‘Biliyordum beni bırakmayacağını’ diye boynuna sarıldı. Sanki o lafları o söylemedi... Bunun gibi neler var neler... Otobüse canlı tavuk ve güvercinle binen çok oluyor. Küvetle bineni bile gördüm! Yol uzun olduğu için bazen anneler çocuklarının altını değiştiriyor. Artık hiçbir şeye şaşırmıyorum.” 

Binmediğim zaman özlüyorum

Topkapı’daki evinden Tuzla’daki işine gitmek için sabah-akşam 500T’ye binen 43 yaşındaki Cemil Şahin, şoförlerle arkadaş olmuş: “Sekiz yıldır 500T’ye biniyorum. Sabahları kimin bineceğini artık tahmin edebiliyorum. Yolcular birbirine selam veriyor, şoföre hal hatır soruyorlar.”

Gülizar Kandıra ise Kozyatağı-Cevizlibağ güzergahı arasında 500T’yi kullanıyor. Yönetici asistanı olan Kandıra “Ben kısa bir yolculuk yapıyorum ama ona rağmen çok yoruluyorum. Otobüs sabahları yoğun olduğu için sürekli gerginlik yaşanıyor. Bu tür olaylar canımı sıksa da 500T’ye binmediğim zaman özlüyorum” diyor.

Güzergahı uzaydan görülebiliyormuş!

500T hattının fenomenliği internete de taşınmış. Hakkında pek çok yorum yapılmış. En ilginç ve komikleri ise Ekşisözlük.com’dakiler. Hakkında 31 sayfa yazı yazılan 500T ile ilgili yorumlardan birkaçı şöyle:

- Tıraş olarak binip sakallı indiğim, şoförlerinin sinirlerinin alınmış olduğu, ülkedeki rejim değişse bile haberimizin olmayacağı, hayattan kopartan fenomen. (tayyarcevat)

- Kimseye beddua etmem. Edersem de ancak “500T’ye binesin, Tuzla’ya kadar ayakta gidesin” şeklinde olur. (bir baltaya sap olamamış adam)

- Hafta sonları 500T’de arkalara değil ancak yukarılara doğru ilerlenebiliyor. 19 Mayıs kulesi yapıyorsun otobüsün içinde. Sunroofu açıp İstanbul’un deli esen rüzgarınıhissediyorsun yüzünde. (Modern life is rubbish)

- Uzaydan bakıldığı zaman Çin Seddi ile birlikte görülebiliyormuş. (Orion Ares)

- Şoförünün sloganı ömür biter yol bitmez olan otobüs olabilir. (faceman)

- Güzergahının Hindistan ve Çin’e kadar uzanması gerek. Kervan gibi, içine at eşek alıp tüm İpek Yolu’nun tozunu attırır. (kuja)

Hattın kısa filmi çekildi

500T’NİN İstanbul’da namı o kadar yaygın ki Bilgi Üniversitesi Sinema Televizyon Bölümü öğrencisi Ali Gümüşlük, bitirme tezi için 500T adında kısa bir film çekti. Filmin sloganı: “Hiç kendinizi insan yerine konmamış gibi hissettiniz mi?” Gümüşlük “Kartal’da oturuyordum. Okula bu otobüsle gidiyordum. O kadar kalabalık oluyordu ki çoğunlukla bir yere tutunmadan yolculuk yapabiliyordum. Okul için kısa film çekmem gerekiyordu aklıma 500T’de yolculuk deneyimini işlemek geldi” diyor. Gümüşlük belgesel için kimsenin rol yapmadığını herkesin doğal haliyle kamera karşısına geçtiğini söylüyor.